Czy data ważności karty podarunkowej jest wiążąca dla konsumenta?

W ramach nowoczesnego obrotu cywilnoprawnego sporą popularnością cieszą się karty podarunkowe. Z jednej strony stanowią one surogat pieniądza i formę prezentu, a z drugiej strony służą po prostu zwiększeniu sprzedaży. Zasady korzystania z kart podarunkowych regulują najczęściej różnego rodzaju regulaminy, które w nomenklaturze prawa cywilnego określa się mianem wzorców umownych. Większość tego typu regulaminów zawiera zapisy, które limitują czasowo wykorzystanie środków pieniężnych zgromadzonych na karcie. Wielu konsumentów orientuje się o tym po fakcie, pozostając przy tym w przeświadczeniu, że środki zgromadzone na karcie zostały utracone.

W takich sytuacjach warto jednak zachować zdrowy rozsądek i nie dać się zwieść nieuczciwej praktyce rynkowej. Nie każde postanowienie wzorca umownego jest bowiem wiążące dla konsumenta. Dotyczy to również wzorców stosowanych do kart podarunkowych, którymi ktoś nas obdarował. W momencie dokonania darowizny karty dochodzi wszak do niczego innego jak cesji praw i obowiązków przysługujących pierwotnemu nabywcy (konsumentowi). Zgodnie zaś z art. 385(1) kodeksu cywilnego konsument nie jest związany takimi postanowieniami regulaminu, które kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne).

Bez większych złudzeń, za tego typu klauzule niedozwolone można uznać zapisy regulaminów, sprowadzające się do przepadku pieniędzy zgromadzonych na karcie podarunkowej po upływie określonego terminu. Przemawiają za tym co najmniej 2 względy.

Po pierwsze, wypada zwrócić uwagę na to, że w momencie nabycia karty podarunkowej dochodzi do przekazania przedsiębiorcy pieniędzy jeszcze przed wydaniem konsumentowi towaru. Dobre obyczaje, w tym rudymentarne zasady handlu, zakładają zaś, że za przekazane kupcowi (przedsiębiorcy) pieniądze należy się towar. Zapis wzorca stanowiący o przepadku niewykorzystanych pieniędzy jest zatem sprzeczny z dobrymi obyczajami.

Po drugie, należy zaznaczyć, że takie zapisy pozostawiają posiadacza karty na zdecydowanie gorszej pozycji płatniczej względem konsumenta niedysponującego kartą i dokonującego płatności w sposób tradycyjny. Zapis wzorca stanowiący o przepadku niewykorzystanych pieniędzy rażąco narusza zatem interesy konsumenta. Paradoksalnie wypacza przy tym sens zakupu karty podarunkowej.

Będąc posiadaczem „przeterminowanej” karty podarunkowej należy zatem w pierwszej kolejności starać się odszukać regulamin właściwej akcji promocyjnej u danego przedsiębiorcy. W ramach tego typu promocji przedsiębiorca powinien bowiem określić zasady reklamacji. Dalej, należy postępować zgodnie z tymi zasadami, domagając się przede wszystkim realizacji płatności „przeterminowaną” kartą, wymiany „przeterminowanej” karty na nową kartę podarunkową lub zwrotu niewykorzystanych pieniędzy.

W razie nieuwzględnienia reklamacji wypada przede wszystkim skontaktować się z miejskim lub powiatowym rzecznikiem praw konsumenta. Jego interwencja powinna przynieść pożądany rezultat. Gdyby jednak i w takiej sytuacji przedsiębiorca stał na stanowisku, że środki zostały utracone, należy rozważyć skierowanie sprawy na drogę postępowania cywilnego, a w ewentualnym pozwie posiłkować się argumentacją przytoczoną w niniejszym wpisie.

adwokat Szymon Janiga